امروزه بحث ترافیک و نحوه رانندگی در شهرها و جاده ها به یکی از موضوعات قابل مطالعه از جنبه جامعه شناختی و روانشناختی تبدیل شده است
به اعتقاد جامعه شناسان ریشه و زمینه رفتارهای نابهنجار و کج رفتاریهای ترافیکی را باید در نوع اندیشه و شخصیت افراد جستجو کرد.
در یک شهر سالم و قانون مداری که افراد آن خود را ملزم به رعایت قوانین می دانند ضوابط و مقررات حاکم بر جامعه محترم شمرده می شود ، حقوق افراد بی مورد تضییع نمی شود و افراد جامعه از وضعیت موجود ابراز رضایت می کنند و از همه مهمتر هرج و مرج در کار نیست .
یک راننده بهنجار و قانونمند شهروند خوب با انضباطی است که ضمن این که به خوبی از حقوق خود آگاهی دارد ، حق سایر شهروندان را نیز نادیده نمی گیرد ، لذا از او رفتار غیر متعارف سر نمی زند ، چرا که مجموعه دستورالعمل های وضع شده را راهکاری اصلی و اساسی برای خلاصی از بی مبالاتی و ناهنجاری
می داند.
در جامعه ای که سرپیجی از قانون و ارتکاب انواع تخلفات ریز و درشت رانندگی به عنوان یک ارزش مطرح باشد و قانون گریزان به عنوان افرادی زرنگ تلقی شوند ، تن دادن به قانون و رعایت قوانین کاری سخت و دشواری است که همواره با طعنه و نیشخندهای قانون گریزان همراه است.
برخی از جامعه‌شناسان رفتارهای پرخطر در رانندگی را ناشی از جدی نگرفتن قوانین می‌دانند.
به باور آنها برای کاهش تصادفات علاوه برسخت گیری های بیشتر در اجرای قانون‌های مدون نباید از نقش موثر و تعیین کننده آموزش و فرهنگسازی در این زمینه غافل ماند.
شاید شما هم با رانندگانی مواجه شده اید که در مقابل دیدگان همه به راحتی و بدون هیچ خجالتی مرتکب تخلف می شوند مثلا حرکت با دنده عقب در بزرگراهها یا معابر شهری ،این دسته از رانندگان چون تحمل ایستادن پشت چراغ قرمز را ندارند حاضرند امنیت خود و خودروهای پشت سرخودشان را در
معرض خطر قرار دهند و یا جبران اشتباه در مسیر با حرکت دنده عقب هم از جمله تخلفات رانندگی است که علاوه بر ایجاد بی نظمی باعث رنجش رانندگان قانونمند نیز می شود
فرهنگ استفاده از کمربند ایمنی تجربه موفقی در زمینه فرهنگ سازی بود این تجربه نشان داد با کار فرهنگی مداوم و البته اجرای قانون می‌توان فرهنگ ایمن رانندگی کردن را به مردم آموخت.
آیا نمی توان از این تجربه کاربردی در دیگر تخلفات رانندگی بهره برد تا برخی از عادتهای غیر متعارف در رانندگی تکرار نشود.
چندین سال است که رسانه‌ها و مراجع ذیربط از تلفات بالای ناشی از حوادث رانندگی خبر می‌دهند که فقط در سال گذشته بیش از 18 هزار نفر در حوادث ترافیکی جان خود را از دست دادند حوادثی که سالانه خانواده های زیادی را داغدار کرده و هزینه های هنگفتی را نیز به اقتصاد کشور تحمیل می کند
مسئولان پلیس راه و راهنمایی و رانندگی کشور از بین کلیه علل بروز سوانح رانندگی، عامل انسانی را دارای بیشترین سهم دانسته‌اند و مجموع سایر عوامل نظیر وجود نقاط حادثه خیز در جاده‌ها، عوامل طبیعی، لغزنده بودن جاده‌ها هنگام بارندگی، نقص فنی خودرو و... را دارای سهم کمتری دانسته‌اند، بدین ترتیب
می‌توان گفت عامل انسانی به تنهایی مسبب بیش از نیمی از تلفات جاده‌ای است.
اکنون که نقش عامل انسانی به گواهی آمار تا به این حد در بروز مرگ و میرها روشن شده است کاملاً عقلانی است که بپذیریم رفع این مشکل منجر به کاهش حداقل نیمی از تلفات خواهد شد.
از آنجاییکه اشتباه در رانندگی یا خطای انسانی موثرترین عامل در وقوع تصادفات است لذا اقدامات فرهنگی و آموزشی در این زمینه و بهرمندی از تجربیات موفق دیگر کشورها راهکاری است که می توان به کمک آن به کاهش سوانح رانندگی امیدوار بود
پر واضح است که نقش دستگاههای فرهنگی و آموزشی در کشور برای آموختن رفتارهای صحیح رانندگی بسیار تعیین کننده است به ویژه توجه به آموزش از دوران کودکی و خردسالی می تواند نوید بخش تربیت رانندگان قانونمند برای آینده باشد
تجربه موفق برخی کشورها راهکار و الگوی مناسبی را ارائه می کند که در آن افراد یا رانندگان بدون حضور فیزیکی مامور یا مراقبتهای الکترونیکی خود را ملزم به رعایت قوانین می دانند چرا که نوع رانندگی هر فرد با نوع شخصیت وی ارتباط تنگاتنگ دارد و افراد به جای ترس از پلیس و جریمه از واکنش سایر
شهروندان و قضاوت آنها از عملکرد خود خجالت می کشند .
کلمات کلیدی:
